COVID-19: Financiële ondersteuningsmaatregelen en risico's

Het accres wordt voor de jaren 2020 en 2021 bevroren. We laten dus systematiek van samen de trap op en samen de trap af los.

Verwerkt in meicirculaire

Besloten is om de opschalingskorting in de jaren 2020 en 2021 incidenteel te schrappen. Dit leidt tot hogere algemene uitkering.

€ 70 miljoen in 2020 en € 160 miljoen in 2021.

Ook dit wordt bevroren.

Verwerkt in meicirculaire

Compensatie voor gemiste toeristenbelasting. Verdeling o.b.v. begroot bedrag 2020 in Oss.

€ 100 miljoen

Compensatie voor gemiste parkeerbelasting. Verdeling o.b.v. begroot bedrag 2020 in Oss.

€ 125 miljoen

Compensatie voor gemiste precariobelasting/ marktgelden en evenementenleges

€ 20 miljoen

Reservering voor aanvullende compensatie. In de decembercirculaire is dit bedrag verhoogd tot € 250 miljoen. Uitkering na analyse van jaarrekeningen gemeenten.

€ 250 miljoen, gereserveerd

Inkomstenderving 1e kwartaal 2021

pm

Inhaalzorg en meerkosten Jeugdzorg

€ 34,3 miljoen

Inhaalzorg en meerkosten Wmo 2015 begeleiding

€ 11,7 miljoen

Afrekening continuïteit van zorg Wmo 2015

€ 20,4 miljoen

Inhaalzorg en meerkosten maatschappelijke opvang (gelden als centrum-gemeente voor de regio)

€ 98 miljoen

Continuïteit van zorg beschermd wonen

€ 5,6 miljoen

Noodopvang kinderen met ouders cruciaal beroep. Deze opvang is zonder extra kosten ouders. Medio maart tot 1 juli.

€ 23 miljoen

Compensatie inkomstenderving eigen bijdrage Wmo. Deze werd door SVB in die periode niet geïnd voor gemeenten. Maanden april en mei 2020.

€ 18 miljoen

Vergoeding uitvoering  Tijdelijke overbruggings-regeling zelfstandige ondernemers (TOZO)

€ 2 miljard

Aanvullend pakket re-integratiekosten

€ 39,3 miljoen in 2020 en € 88,4 miljoen in 2021

Impuls re-integratie

€ 48,3 miljoen

Gemeentelijke schuldenbeleid

€ 15 miljoen in 2020 en € 30 miljoen in 2021

Bijzondere bijstand

€ 5 miljoen in 2020 en € 10 miljoen in 2021

TONK: Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten voor huishoudens die in ernstige problemen komen

Maximaal € 130 miljoen gereserveerd eerste halfjaar 2021

Compensatie quarantainekosten

€ 4 miljoen

De compensatie vindt plaats op basis van werkelijke kosten. Loopt niet via de gemeente.

In de periode van 16 maart tot en met 7 juni is de kinderopvang (gedeeltelijk) gesloten. Ouders/ verzorgers zijn in maart opgeroepen om de rekening voor de opvang te blijven betalen. Om de eigen bijdrage van de ouders/ verzorgers te vergoeden ontvangen we compensatie.

€ 8,3 miljoen

Compensatie voor organisaties zoals scouting en speeltuinen.

€ 7,3 miljoen

Perspectief jeugd en jongeren: gerichte financiële impulsen om samen met jongeren, lokale organisaties en evenementensector kleinschalige activiteiten te programmeren.

€ 58,5 miljoen

Verwachte tekorten bij SW bedrijven door (gedeeltelijke) sluiting en wegvallen opbrengsten. 1 maart tot 1 juni.

€  90 miljoen

Idem voor de periode 1 juni tot en met 31 december 2020.

€ 50 miljoen

Compensatie inkomstenderving kwijtschelden huren aan sportverenigingen. Voor de periode 1 maart tot en met 1 juni 2020.

€ 90 miljoen

Zwembaden en ijsbanen

€ 100 miljoen

Overeind houden lokale en regionale cultuur sector (bibliotheek, muziekscholen, centra voor kunsten, musea, theater e.d. )

€ 60 miljoen

Idem, maar dan voor de periode 1 juni tot en met 31 december.

€ 60 miljoen

Lokale culturele infrastructuur ondersteunen voor het jaar 2021

€ 150 miljoen

Compensatie voor extra uitgaven voor dorps- en buurthuizen (o.a. kwijtschelden huur, compensatie tegenvallende inkomsten etc.)

€ 17 miljoen

Ondersteuning lokale media. Verlenging tot eind 2020. Lokale medio kunnen aanvraag doen bij dit steunfonds. Loopt niet via de gemeente.

€ 24 miljoen

Compensatie voor extra toezicht en handhavingskosten

€ 50 miljoen

Tijdelijke corona banen toezicht en handhaving

€ 60 miljoen

Compensatie voor hogere kosten

€ 32 miljoen landelijk gereserveerd

Compensatie voor extra kosten voor de organisatie van verkiezingen in 2021

€ 30 miljoen in 2020 en € 22 miljoen in 2021

• We hebben uitstel van betaling verleend in eerste instantie tot 1 juni. Daarna hebben we dit verlengd tot 1 september 2020.
• Daarna zijn we de inning op gaan starten, waarbij we coulant omgaan met verzoeken om betaalregelingen
• Voor nieuwe rekeningen, geldt een standaard betalingstermijn van 90 dagen in plaats van 30 dagen.
• Vanaf oktober 2020 is de invordering weer opgestart voor facturen en dwangsommen. Ook hier gaan we coulant om met verzoeken om betaalregelingen.  

-

Facturen worden z.s.m. betaald (streven binnen 15 dagen). Dit is in 2020 ook gerealiseerd.

-

• BSOB verstuurde tot 1 juni geen nieuwe aanslagbiljetten. Ze  verstuurden in deze periode ook geen aanmaningen en dwangbevelen.
• Inwoners en bedrijven hadden sowieso tot 1 juni de tijd om het aanslagbiljet te betalen dat in februari ontvangen is.
• Tot 1 september 2020 deed de BSOB geen actieve invordering.  

Hierna is e.e.a. weer opgestart. Er wordt coulant omgegaan met verzoeken om betaalregelingen.  

-

In mei verstuurden we facturen voor de tweede helft van 2020. Voor deze factuur geldt een verlengde betalingstermijn van 90 dagen.

-

We hebben uitstel van betaling verleend van in te vorderen dwangsommen tot 1 augustus 2020. Daarna afhankelijk van de situatie  rondom COVID-19 en de gevolgen daarvan met maatwerk bepalen hoe de betaling kan worden voldaan. Vanaf oktober is invordering weer opgestart (zie eerder).

-

• Voor de kooplieden met NON-FOOD zijn de facturen marktgeld 2e kwartaal niet geïnd. Oftewel kooplieden die er niet staan hoeven niet te betalen. De gemiste opbrengsten voor de gemeente bedragen ongeveer € 8.000 per kwartaal
• Voor de kooplieden met FOOD, die het zwaar hebben, kregen  uitstel van betaling tot 30 mei 2020. Kooplieden met FOOD die geen financiële problemen hebben betalen de factuur marktgeld 2e kwartaal gewoon voor de vervaldatum. In principe wordt het kwartaal in het begin van het kwartaal vooraf betaald.

Vervolgens betalen kooplieden marktgelden alleen op de momenten dat ze op de markt mogen staan.

Gemiste opbrengst circa € 28.000.

Om de continuïteit van zorg landschap te bewaren, is besloten tot doorbetaling Wmo dienstverlening voor ZIN en doorbetaling PGB Wmo en Jeugd. Vanaf 1 juli hebben we de zorgaanbieders gevraagd de reguliere dienstverlening weer op te starten en betalen we weer alleen de geleverde zorg.  
We hebben de ZIN zorgaanbieders voor jeugdhulp in regionaal verband ook een omzetgarantie gegeven.
Aanbieders van zowel Wmo als jeugdhulp hebben daarnaast extra kosten gemaakt. Er is een landelijke regeling gekomen om aanbieders te compenseren voor deze meerkosten, in eerste instantie voor de periode tot 1 juli 2020. Daarna is de regeling verlengd tot het einde van 2020. Inmiddels is de regeling nog een keer verlengd, namelijk tot 1 januari 2022.

Meerkosten jeugdhulp:
€ 171.600

Meerkosten Wmo: € 64.381

Meerkosten maatschappe-lijke opvang:
€ 104.090

Tekorten SW:
€ 1.391.000.

De gemeenschappelijke regeling betaalt:

• maart tot en met juni 2020: werkelijk gereden kilometers zijn voor 100% vergoed. Over de niet gereden kilometers is 80% voorschot uitbetaald;
• juli- augustus 2020: werkelijk gereden kilometers zijn voor 100% vergoed. 80% vergoeding over de gederfde omzet (via een opslag op de prijs)
• september tot januari 2021: (flexibele) kostprijs per kilometer

-

Uitgangspunt is (conform de richtlijn van de VNG):

• 100% door betalen voor geleverde ritten
• 80% door te betalen voor uitgevallen ritten
• Voor het vervoer van kinderen die deelnemen aan de noodopvang onderwijs en opvang voor kwetsbare kinderen gebruik te maken van leerlingenvervoer. In principe binnen de bestaande contracten. Waarbij bovenstaande afspraken gelden. Ook voor kinderen die in deze bijzondere situatie vervoer nodig hebben (en daar voorheen geen gebruik van maakten). Deze worden dus niet nog extra gefinancierd.

Uitvoering van landelijke regeling

€ 16.170.078

• Geen handhaving parkeren in het centrum
• Geen handhaving fietsen door het centrum

Op gebied van parkeren krijgen we in 2020 een financieel nadeel (circa € 175.000 per maand).  
Na overleg met het CMO voerden we per 15 juli handhaving en dus betaald parkeren weer in.  

€ 980.000

Besloten is om voor terrassen en uitstallingen voor het gehele jaar 2020 geen precariobelasting te innen.

€ 52.000

We hanteren dezelfde aanpak als in ’s-Hertogenbosch, omdat we samen met hen in de regio het bedrijfsafval doen. Concreet kan het contract (abonnement) op verzoek om gezet worden naar lediging op afroep: op deze manier blijft de container wel staan (wordt de beperkte huur ervan wel doorbelast), maar worden de ledigingskosten tijdelijk stilgezet.

Algemene uitspraken:

• We betaalden subsidies uit ook als daar de maatschappelijke activiteiten nu niet voor uitgevoerd worden
• Voor (eenmalige) evenementen betaalden we (een gedeelte van) de subsidie uit als er al reële kosten gemaakt zijn
• Waar nodig kunnen we op verzoek een voorschot geven op subsidies (versneld uitbetalen 3e kwartaal 2020)
• Als vrijwilligersorganisatie in directe financiële problemen geraakt, kunnen we zo nodig ook extra krediet in de vorm van een lening verstrekken

We schelden de huur kwijt van de gemeentelijke accommodaties op het gebied van sport en cultuur voor de periode 16 maart tot 1 juli. De kosten hiervan zijn respectievelijk voor sport € 135.597 en voor cultuur € 91.000. Deze bedragen zijn lager dan oorspronkelijk door aanpassing van landelijke compensatieregelingen.
In het eerste kwartaal 2021 bereiden we een voorstel voor met betrekking tot de huren over 4^e kwartaal 2020.

€ 135.597  (sport)
€ 91.190 (cultuur)

We hebben besloten om:  

• Instellingen / verenigingen de mogelijkheid te geven om te kiezen om geen aflossing en rente in  2020 te betalen
• Onder voorwaarde van ondertekening aanvullende overeenkomst waarbij looptijd van de lening met 1 jaar wordt verlengd

Dit geldt voor alle instellingen en verenigingen die een lening bij de gemeente hebben afgesloten.
In 2020 zijn 7 leningsovereenkomsten aangepast met een renteverlies  van € 272.000 in 2020 (uitstel aflossing € 167.000)

€ 272.000

Voor de professionele instellingen op het gebied van Sport, Cultuur en Ontmoeten geldt dat we pas echt een goed beeld hebben van de schade als gevolg van COVID-19 als we beschikken over de (concept) jaarrekeningen 2020 van deze instellingen. Op basis daarvan gaan we in 2021 in gesprek over de schade en de mogelijke vergoeding. Uiteraard zijn we tussentijds in gesprek hierover.

-

We compenseren de exploitatietekorten van de wijk- en dorpshuizen voor de periode van 16 maart tot en met 31 december 2020. We hebben € 83.000 ontvangen va het Rijk, het restant tekort van € 108.097 melden we als nadeel in de jaarrekening.

€ 191.097

Er zijn afspraken gemaakt om zorg op deze terreinen door te betalen. Aanbieders hebben extra kosten gemaakt. Er is een landelijke regeling gekomen om aanbieders te compenseren voor deze meerkosten, in eerste instantie voor de periode tot 1 juli 2020. Daarna is de regeling verlengd tot het einde van het jaar. Inmiddels is de regeling nog een keer verlengd, namelijk tot 1 januari 2022.
We hebben in de septembercirculaire vanuit het Rijk compensatie ontvangen voor:

• Inhaalzorg en meerkosten jeugdhulp: € 194.000
• Inhaalzorg en meerkosten Wmo 2015 begeleiding: € 72.000

Deze gelden hebben we via de septembercirculaire 2020 afgezonderd en zijn daarmee voor dit doel beschikbaar.
In de decembercirculaire hebben we aanvullende middelen ontvangen:

• Meerkosten/continuïteit Wmo: € 123.730
• Continuïteit beschermd wonen: € 61.669

De regionale inkooporganisatie jeugd werkt dit regionaal uit voor jeugdhulp. Wij coördineren dit regionaal voor de Wmo en beschermd wonen.

In hoeverre de compensatie van het Rijk voldoende is, is op dit moment nog niet bekend. Er wordt nu gewerkt aan de aanvragen meerkosten over de periode 1 juli – 31 december 2020, zowel voor Wmo als jeugd. Daarnaast weten we nog niet hoeveel vergoeding van het Rijk we krijgen voor de meerkosten in 2021.

Ook op deze gebieden zijn afspraken gemaakt om betalingen (deels) door te laten lopen, ondanks dat de prestatie niet altijd is geleverd. De ontwikkeling van de kosten vanaf 2021 en verder voor de Regiotaxi is nog erg onzeker door de corona-crisis. In 2020 zijn er minder ritten gereden. Voor de maanden maart t/m augustus hebben we 80% in de vorm van een voorschot betaald. De daadwerkelijk gereden ritten zijn voor 100% vergoed. Sinds september betalen we een variabele kostprijs op basis van het daadwerkelijk aantal gereden kilometers. Deze regeling is inmiddels verlengd en geldt nu ook voor 2021, met een evaluatiemoment in juli 2021. We hebben in de begroting geen rekening gehouden met de volumegroei die we in 2019 zagen door te veel onzekerheid door de corona-crisis. Het is nog niet duidelijk wat voor impact de crisis heeft op de manier van het vervoeren en op het aantal ritten. De komende periode wordt hopelijk duidelijker wat dat betekent voor onze kosten in 2021 en verder.
Voor het leerlingenvervoer is de uitvoering meerdere keren gewijzigd (deels stopgezet, alleen “kwetsbare” kinderen, extra vervoer).

Verwachting dat instroom en uitstroom zal stagneren. Daardoor mogelijk tekort op het aantal plaatsen.

Bij de maatschappelijke opvang is de capaciteit tijdelijk uitgebreid om geen dak- en thuislozen op straat te hebben tijdens de COVID-19 crisis. Ook zijn er voorzieningen vrij gemaakt om besmette bewoners te kunnen opvangen. Voor zover we kunnen zien lijken de kosten beperkt.
We hebben van het Rijk compensatie ontvangen voor:

• Inhaalzorg en meerkosten maatschappelijke opvang: € 820.000

Deze gelden hebben we via de septembercirculaire 2020 afgezonderd en zijn daarmee voor dit doel beschikbaar.

Hoe het aantal aanvragen Wmo en jeugdhulp zich zal ontwikkelen als gevolg van COVID-19 crisis is niet te voorspellen.

In 2020 is het aantal bijstandsuitkeringen gestegen. We verwachtten bij de afgelopen programmabegroting voor 2020 een tekort van € 352.000 ten opzichte van het rijksbudget wat we ontvangen. Dit is gemeld als 3O-ontwikkeling in deze begroting.
De laatste maanden van 2020 is het aantal bijstandsuitkeringen minder hard gestegen dan we verwacht hadden. Daardoor zijn we uitgekomen op een overschot ten opzichte van het Rijksbudget.
Hoe de bijstand zich ontwikkelt is een groot risico en lastig te voorspellen.

Het is mogelijk dat er na de beëindiging van de TOZO regeling meer BBZ uitkeringen (Bijstand voor zelfstandigen) verstrekt zullen gaan worden. Vanaf 1-1-2020 valt de financiering van de BBZ uitkering levensonderhoud binnen de BUIG en daarmee is de gemeente 100% financieel verantwoordelijk. Voor de BBZ kredieten is de gemeenten 75% financieel verantwoordelijk.

We verwachten een stijging van het aantal inwoners met een laag inkomen. Beroep op bijzondere bijstand zal daardoor stijgen. Op dit moment ervaren we, ondanks de corona-crisis, geen hogere werkdruk voor de bijzondere bijstand, maar de (landelijke) verwachting is dat de vraag naar bijzondere bijstand gaat stijgen. Het moment en de hoogte van het financiële effect hiervan is moeilijk in te schatten.

Door de maatregelen ten gevolgen van COVID-19 waarin we coulanter zijn naar onze debiteuren en door uitvoering van de tussenmaatregel nieuwe beslagwetgeving, verwachten we een daling in de jaarlijkse ontvangsten en een langere looptijd voor terugbetalingen van schulden. Hierdoor ontstaat er een verhoogd risico dat schulden niet meer worden afbetaald.

Door de COVID-19 crisis hebben re-integratie activiteiten tijdelijk stil gelegen. Daarna hebben we de activiteiten binnen de mogelijkheden zoveel mogelijk weer opgestart. We hebben te maken met een nieuwe doelgroep waarbij we kosten maken voor (om)scholing en bemiddeling naar werk waar in sectoren waar nu kansen liggen. Wat dit betekent voor de toekomstige uitgaven vanuit het Participatiebudget en de toereikendheid van het budget is nog niet bekend.

We zien tot nu toe nog geen toename in het beroep op de gemeentelijke schuldhulpverlening, maar het aantal mensen met financiële problemen zal verder toenemen. Voor veel inwoners geldt dat ze financiële tegenslag voorlopig zullen kunnen opvangen, al dan niet dankzij de steunpakketten, maar dat er ook een einde aan die rek zit. We zijn bezig met een plan van aanpak voor vroegsignalering. Daarmee proberen we inwoners eerder te bereiken, voordat van zeer grote problemen sprake is. Er bestaat nog steeds het risico dat het beroep dat op de gemeentelijke schuldhulpverlening gedaan gaat worden zo groot wordt dat de bestaande capaciteit daarvoor onvoldoende is. Hier is geen goede en betrouwbare voorspelling van te maken. Een landelijk onderzoek door Deloitte geeft aan dat in 2021 tussen de 1,5 en 2,6 miljoen mensen meer in de schulden komt, waarvan 40% problematisch.

Het risico opgenomen in de programmabegroting dat IBN een flink tekort verwacht in 2020 en over het jaar 2019 geen dividend uitkeert heeft zich niet voorgedaan. We hebben vanuit het Rijk compensatie ontvangen (€ 1.391.000) voor verwachte tekorten bij SW bedrijven door (gedeeltelijke) sluiting en wegvallen van opbrengsten. Dit voor de periode 1 maart tot 31 december 2020. Bovendien is het bedrag dat landelijk per Wsw-er (als onderdeel van het Participatiebudget) beschikbaar wordt gesteld in 2020 nog verhoogd. IBN verwacht geen negatief resultaat meer in 2020, dus is de AGR inmiddels net als andere jaren weer aangevuld met de dividenduitkering over het jaar 2019.

Schade bij culturele organisaties en onze multifunctionele accommodaties door de opgelegde sluiting. We ontvangen vanuit het Rijk gelden voor het overeind houden van lokale en regionale cultuur sector. Of dit voldoende is, zal bij de verdere uitwerking van ondersteuningsmaatregelen blijken.  

De financiële gevolgen voor de professionele cultuurinstellingen zijn nog niet inzichtelijk te maken, maar zullen fors zijn. Aan de hand van de jaarrekeningen van de instellingen brengen we de financiële tekorten in kaart en nemen we passende maatregelen.

het Golfbad maakt gebruik van landelijke ondersteuningsmaatregel. Wat het financieel effect is, is nu nog niet te zeggen. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat het Golfbad de financiële gevolgen kan opvangen vanuit het positieve jaarrekeningresultaat 2019. Op basis van de jaarrekening 2020 beoordelen we hoe vanuit een integrale aanpak ondersteuning bieden.

Omroep heeft te maken met grote terugval in advertentie-inkomsten. Effect op langere termijn lastig in te schatten. Er is een tijdelijke steunfonds voor lokale media waar de omroep een aanvraag kan doen voor ondersteuning. Dat steunfonds bevat € 35 miljoen voor geheel 2020. Deze loopt niet via de gemeente.

We zien op dit moment geen grote directe financiële risico's binnen dit programma. Wel zien we uiteraard belangrijke risico's in de ontwikkeling van de binnenstad (effecten voor winkeliers/ horeca etc).

De crisis heeft in de eerste fase van de crisis grote impact op de exploitatie van het Kringloopbedrijf door wegvallende inkomsten gehad. De inkomsten zijn hierna weer wat hersteld, maar de financieringspositie van het kringloopbedrijf blijft onder druk staan.  

Er blijft op dit moment nog voldoende belangstelling voor onze uit te geven gronden. Effect op langere termijn is niet te voorspellen. Hoeveelheid te verkopen hectare is nog beperkt (uitz. Heesch West).

Door minder economische activiteit in de haven is de opbrengst havengelden minder dan begroot. Wat het effect is voor 2021 is lastig in te schatten.

Sluiting van de winkels en terugloop van het aantal bezoekers in centrum leidt ook in 2021 tot lagere parkeeropbrengsten. In hoeverre dit gecompenseerd wordt door het Rijk is nog niet duidelijk.  

Effect op langere termijn is niet te voorspellen. Hoeveelheid te verkopen hectare is nog beperkt. Nieuw op te starten projecten kennen een langere doorlooptijd, zodat het risico verkleind wordt. Via taskforce zetten we in op anticyclisch investeren.

De mogelijkheid bestaat dat door de crisis het aantal aanvragen om een omgevingsvergunning in 2021 achter blijft. Dat heeft gevolgen voor de bouwleges.

In 2020 zagen we afname van het aantal huwelijken. Wat de effecten zijn in 2021 is op dit moment nog niet te overzien.

In verband met hygiëne maatregelen, aanpassingen op 1,5 meter, digitale vergaderfaciliteiten en faciliteren thuiswerken maken we extra kosten. Exact beeld wat dit voor de toekomst betekent werken we op dit moment uit.

We ontvangen later ons geld (en ook soms minder) wat effect heeft op onze financieringspositie. Door extra geld aan te trekken verkleinen we dit risico.

Het aantal overnachtingen in 2020 zal aanzienlijk lager liggen dan voorgaande jaren. De begrote opbrengst is jaarlijks € 230.000. We werken met een systeem van achteraf aangifte doen. Dus de opbrengst in 2021 betreft het aantal overnachtingen in 2020. We moeten dus rekening houden met minder inkomsten in 2021.  We ontvangen € 57.000 vanuit het Rijk compensatie voor de gemiste inkomsten uit toeristenbelasting. We weten nog niet of dit voldoende is.

In 2020 hebben verenigingen en instellingen de mogelijkheid gekregen om in dat jaar geen rente en aflossing te betalen, onder voorwaarde van ondertekening van aanvullende overeenkomst waarbij de looptijd van de lening wordt verlengd met 1 jaar. Hoe we hiermee omgaan in 2021 moet nog besluitvorming over plaatsvinden.

De gemeente voert een ruimhartig beleid voor uitstel van betaling sinds de COVID-19 crisis. Afhankelijk van de omvang van de recessie verwachten we dat een deel van de vorderingen niet inbaar zal zijn. Op dit moment is niet in te schatten hoeveel. Dit risico geldt ook voor de BSOB.